Thuốc chống trầm cảm là một loại thuốc thường được sử dụng để điều trị rối loạn trầm cảm và các rối loạn tâm thần khác như rối loạn lo âu, rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD), và PTSD.
Dược sĩ chia sẻ các loại thuốc chống trầm cảm hiện nay
Trong nội dung sau, Dược sĩ Cao đẳng Dược Hà Nội sẽ chia sẻ các loại thuốc chống trầm cảm phổ biến, cùng với cơ chế hoạt động cũng như ứng dụng lâm sàng của chúng.
1. Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc ( viết tắt SSRIs)
Các thuốc SSRIs là loại thuốc chống trầm cảm phổ biến nhất. Chúng hoạt động bằng cách tăng mức serotonin trong não, một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trong việc điều chỉnh tâm trạng.
- Ví dụ: Fluoxetine (Prozac), Sertraline (Zoloft), Paroxetine (Paxil), Citalopram (Celexa), Escitalopram (Lexapro).
- Cơ chế hoạt động: Ức chế tái hấp thu serotonin vào tế bào thần kinh, làm tăng nồng độ serotonin trong khoảng khớp thần kinh.
- Tác dụng phụ: Buồn nôn, đau đầu, rối loạn giấc ngủ, tăng cân, giảm ham muốn tình dục.
2. Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine (SNRIs)
SNRIs cũng tăng mức serotonin như SSRIs, nhưng chúng còn tăng thêm mức norepinephrine, một chất dẫn truyền thần kinh khác có vai trò trong việc điều chỉnh tâm trạng và phản ứng với stress.
- Ví dụ: Venlafaxine (Effexor), Duloxetine (Cymbalta), Desvenlafaxine (Pristiq).
- Cơ chế hoạt động: Ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine vào tế bào thần kinh.
- Tác dụng phụ: Khô miệng, đổ mồ hôi, mệt mỏi, tăng huyết áp, rối loạn giấc ngủ.
3. Thuốc chống trầm cảm ba vòng (TCAs)
Dược sĩ Văn bằng 2 Cao đẳng Dược cho hay: TCAs là một trong những nhóm thuốc chống trầm cảm đầu tiên được phát triển. Mặc dù chúng có nhiều tác dụng phụ và tương tác thuốc khiến chúng ít được sử dụng hơn, nhưng vẫn mang lại hiệu quả điều trị cho một số bệnh nhân.
- Ví dụ: Amitriptyline, Imipramine, Nortriptyline, Clomipramine.
- Cơ chế hoạt động: Ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine, nhưng không chọn lọc như SSRIs và SNRIs.
- Tác dụng phụ: Khô miệng, táo bón, tiểu khó, tăng cân, buồn ngủ, chóng mặt.
4. Thuốc ức chế monoamine oxidase (MAOIs)
MAOIs là loại thuốc chống trầm cảm cổ điển khác, ít được sử dụng do yêu cầu kiêng cữ nghiêm ngặt và nguy cơ tương tác thuốc cao.
- Ví dụ: Phenelzine (Nardil), Tranylcypromine (Parnate), Isocarboxazid (Marplan).
- Cơ chế hoạt động: Ức chế enzyme monoamine oxidase, ngăn cản sự phân hủy của serotonin, norepinephrine và dopamine.
- Tác dụng phụ: Hạ huyết áp, chóng mặt, tăng cân, khó ngủ, nguy cơ tăng huyết áp đột ngột khi ăn các thực phẩm chứa tyramine.
Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur đào tạo Cao đẳng Dược học cuối tuần
5. Các thuốc chống trầm cảm khác
Ngoài các nhóm thuốc trên, còn có một số loại thuốc chống trầm cảm khác với cơ chế hoạt động riêng biệt.
- Bupropion (Wellbutrin): Tăng mức norepinephrine và dopamine, không ảnh hưởng đến serotonin. Ít gây tăng cân và giảm ham muốn tình dục, nhưng có thể gây co giật ở liều cao.
- Mirtazapine (Remeron): Tăng mức serotonin và norepinephrine bằng cách ức chế các thụ thể alpha-2, gây buồn ngủ và tăng cân.
- Trazodone và Nefazodone: Ức chế tái hấp thu serotonin và tác động lên các thụ thể serotonin khác nhau, thường được sử dụng để điều trị mất ngủ.
6. Sử dụng và quản lý thuốc chống trầm cảm
Dược sĩ Cao đẳng Dược chia sẻ: Việc chọn lựa thuốc chống trầm cảm phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm mức độ nghiêm trọng của triệu chứng, các bệnh lý kèm theo, và phản ứng của bệnh nhân với thuốc. Một số lưu ý khi sử dụng thuốc chống trầm cảm bao gồm:
- Thời gian hiệu quả: Các thuốc chống trầm cảm thường cần từ 4 đến 6 tuần để bắt đầu có hiệu quả rõ rệt.
- Theo dõi tác dụng phụ: Bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ về tác dụng phụ, đặc biệt là trong giai đoạn đầu của điều trị.
- Điều chỉnh liều: Liều thuốc có thể cần được điều chỉnh để đạt được hiệu quả tối ưu và giảm thiểu tác dụng phụ.
- Ngưng thuốc: Việc ngừng sử dụng thuốc chống trầm cảm cần được thực hiện dần dần và dưới sự giám sát của bác sĩ để tránh các triệu chứng cai nghiện.
Thuốc chống trầm cảm đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị rối loạn trầm cảm và các rối loạn tâm thần khác. Việc hiểu rõ về các loại thuốc này, cùng với cơ chế hoạt động và tác dụng phụ của chúng, là cần thiết để đảm bảo việc điều trị hiệu quả và an toàn. Bệnh nhân cần được tư vấn và theo dõi chặt chẽ bởi các chuyên gia y tế để đạt được kết quả tốt nhất.
Nguồn caodangduochoc.edu.vn